รีวิวหนังสือ The Happiness Manual

รีวิวหนังสือ The Happiness Manual

พฤติกรรมความสุข

.

.

เคยสงสัยมั้ยว่า ทำไมบางวันเราจึงมีความสุข? ทำไมบางวันเราไม่มี? และไอตัวความสุขที่ว่านี่จริงๆแล้วมันวัดกันยังไง?

.

หนังสือของ อาจารย์ ณัฐวุฒิ เผ่าทวี เล่มนี้จะเอาหลักเศรษศาสตร์พฤติกรรม และงานวิจัยต่างๆใน field เศรษฐศาสตร์ความสุขมาช่วยหาคำตอบให้คำถามที่กล่าวมาด้านบนครับ

.

ต้องบอกว่าจริงๆแล้ว อ.ณัฐวุฒิออกหนังสือมาหลายเล่มมากๆ แล้ว เล่มนี้เป็นประมาณ เล่มที่ 2 หรือ 3 นี่ละครับ ออกมาได้ 2-3 ปีแล้ว แต่ผมชอบมากเลยขอหยิบมารีวิวหน่อย ล่าสุดปี 2020 นี้ อาจารย์ก็เพิ่งออกหนังสือเล่มใหม่มานะครับ ชื่อ the Emotional Man มนุษย์อารมณ์ ซึ่งก็เป็นเนื้อหาเกี่ยวกับงานวิจัยเชิงเศรษศาสตร์ที่นำมาโยงเข้ากับเรื่องราวต่างๆในชีวิตประจำวันของเราอีกเช่นเคยครับ

.

เกริ่นคร่าวๆสำหรับประวัติของผู้เขียน อ.ณัฐวุฒิ คืออาจารย์จบปริญญาเอกจาก Warwick Business School ที่ประเทศอังกฤษ ในสาขาเศรษฐศาสตร์ความสุข ซึ่ง ณ เวลาที่อาจารย์เรียนนั้นยังเป็นสาขาที่ใหม่มากๆ ปัจจุบันนี้อาจารย์ณัฐวุฒิก็ยังดำรงตำแหน่งอาจารย์อยู่ที่มหาลัยเดิม ใช้ชีวิตอย่างสงบสุบกับภรรยาที่เมือง Warwick และยังคงทำงานวิจัยใหม่ๆ เกี่ยวกับพฤติกรรมความสุขของคนเราออกมาเรื่อยๆครับ

.

ช่วงหลังๆนี้หลายๆคนอาจจะได้เห็นอาจารย์ ณัฐวุฒิบ่อยขึ้น จาก Podcast ต่างๆอย่างใน the secret source หรือทาง ThaiPBS และรายการทีวีอื่นๆก็มีการสัมภาษณ์อาจารย์กันหลายครั้งหลายครา รวมถึงหนังสือที่อาจารย์เขียนก็ถูกหยิบขึ้นมารีวิวกันมากขึ้น เรียกว่า คนในโลกยุคปัจจุบันอาจหันมาสนใจเรื่องความสุขกันมากขึ้นก็เป็นได้ครับ

.

สำหรับหนังสือ The Happiness Manual ก็จะกล่าวถึงทฤษฎีพื้นฐานและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ พฤติกรรมและความสุข เบื้องต้นครับ

.

หนังสือแบ่งออกเป็นบทย่อยๆหลายบท เป็นหัวย่อยๆจบในตอน พร้อมมีงานวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรม และความสุขที่น่าสนใจมากๆ มาเล่าให้ฟัง ตัวผมเองคงยังไม่สามารถมารีวิวทุกบท ทุกงานวิจัยได้ เพราะมันเยอะมาก แต่จะขอเลือกเรื่องที่น่าสนใจมารีวิว 2-3 ข้อนะครับ

.

.

เรื่องที่ 1 - คงหนีไม้พ้นเรื่อง ‘ 2 ระบบคิด ในหัวของเรา’ เขาบอกว่าในคนทุกคนมีระบบความคิดอยู่ 2 ชุดที่ตีกันเป็นประจำคือ System 1 และ System 2 ซึ่งผู้เขียนเปรียบเหมือนเป็น ช้างและควาญช้าง กล่าวคือ System 1 เป็นระบบการตัดสินใจแบบเร็วๆ ใช้อารมณ์ มีการตอบสนองแบบอัตโนมัติ ใช้พลังงานน้อย และตื่นตัวตลอดเวลา กับ System 2 ที่เป็นระบบการตัดสินใจด้วยเหตุและผล มีการคิดไตร่ตรองอย่างรอบคอบถึงที่มาที่ไปของเรื่องแต่ละเรื่อง แต่ใช้เวลาในการประมวลผลนาน ใช้พลังงานมาก ทำให้เป็นระบบคิดที่ตัดสินใจช้า .

นี่คือคำอธิบายอย่างง่ายว่าทำไมคนเราถึงมักชอบทำอะไรไปตามอารมณ์ ณ เวลานั้นๆ เพราะว่า System 1 ทำงานเร็วกว่า และใช้พลังงานน้อยกว่า System 2 เรื่องเล็กๆน้อยในชีวิตประจำวันเราจึงเหมาะที่จะใช้ System 1 มากกว่า ส่วน System 2 นั้นเรามักเก็บไว้ใช้กับงานที่ต้องคิดวิเคราะห์ ประมวลผลมาก หรือเรื่องที่เป็นเรื่องใหญ่ๆ ต้องตัดสินใจนาน

.

อาจารย์จึงเปรียบว่าชีวิตคนเราปกติเหมือน ช้างที่เดินไปเรื่อยๆ ไม่ได้มีทิศมีทาง (ให้ System 1 ทำงาน) แล้วพอเริ่มจะออกนอกลู่นอกทาง เราถึงจะให้ควาญช้างเข้ามาเคาะกะโหลกช้าง เพื่อให้หยุดและเปลี่ยนไปเดินในทิศที่เหมาะสม

.

แต่จริงๆแล้ว System 1 ก็มีประโยชน์อย่างมากในหลายๆสถาการณ์นะครับ เพราะว่ามันถูกวิวัฒนาการมานานแล้ว จากบรรพบุรุษเราเวลาออกล่าสัตว์ เรามักต้องใช้การตัดสินใจไวๆ เพื่อความอยู่รอด เพื่อต่อสู้กับภัยต่างๆรอบตัวเรา ถ้ามัวแต่มาใช้ System 2 ประมวลผล มนุษย์เราอาจไม่สามารถอยู่รอดมาได้ถึงทุกวันนี้ครับ

.

System 1 จึงมักติดมากับยีนส์ของเรา เป็นเหมือนการใช้สัญชาตญาณยังไงอย่างงั้นครับ หลายๆครั้งเราเลยสามารถเชื่อในสัญชาตญาณของตัวเองได้ เพียงแต่ว่าต้องเลือกใช้อย่างเหมาะสมด้วยนะครับ

.

.

.

.

เรื่องที่ 2 – ว่าด้วยเรื่องของการวัดความสุข จริงๆแล้วคำว่าความสุขก็สามารถแบ่งออกได้อีกเป็นหลายคำเลยนะครับ เช่นคำว่า ‘ความสุขหรืออารมณ์ในแต่ละวัน’ เราอารมณ์ดีแค่ไหน เรารู้สึกยังไงวันนี้ Happy มั้ย หรือเบื่อ เหงา เศร้า หดหู่ เป็นคำถามที่เรามักเอาไว้ถามเพื่อนถามแฟนทุกๆวันแหละครับ

.

กับความสุขอีกประเภทคือ ‘ความพอใจโดยรวมของชีวิต’ ถ้าเป็นความสุขแบบนี้ต้องวัดกันยาวๆ ถ้าจะทำ survey หรือ interview คงต้องให้ผู้ตอบนั่งระลึกกันพอสมควร เพราะมีปัจจัยต่างๆมากมาย ที่เข้ามาส่งผลต่อความพอใจของชีวิตตัวเองโดยรวม ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง อาชีพการงาน การเงิน คู่ครอง ชีวิตครอบครัว เพื่อนฝูง สุขภาพ การศึกษาและเรื่องอื่นๆ

.

ในช่วงครึ่งหลังของหนังสือนี่อาจารย์เอางานวิจัยที่น่าสนใจของตัวแปรต่างๆเหล่านี้มานำเสนออย่างน่าสนใจมากครับ มีเรื่องหนึ่งที่ผมอ่านแล้วชอบมากคือ เรื่อง ‘ค่าตั้งต้นความสุขของแต่ละคน’

.

เรื่องนี้ผมเคยฟังจาก Podcast ความสุขโดยสังเกต ของนิ้วกลมมาแล้วรอบนึงครับ เป็นเรื่องที่น่าสนใจมากๆ กล่าวคือ คนเราเลือกมาแล้วโดยกำเนิดว่าเราจะมีระดับความสุขประมาณแค่ไหน เป็นค่า default เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเจอเหตุการณ์ดีร้ายยังไง ไม่นานระดับความสุขของแต่ละคนก็จะเด้งกลับคืนสู่ระดับความสุขแบบปกติในเวลาไม่นาน

.

งานวิจัยที่น่าสนใจมากคือ เมื่อเราสูญเสียคนสำคัญในชีวิตไป เราต่างคาดคิดว่าความสุขของเราคงจะไม่สามารถกลับมาได้แล้วในระดับเดิม แต่งานวิจัยของอาจารย์ณัฐวุฒิบอกว่า จริงๆแล้วเราใช้เวลาเพียง 1-2 ปีเท่านั้นในการกลับมามีความสุขในระดับเดิม คนเราสามารถปรับตัวต่อการสูญเสียครั้งสำคัญได้ และสุดท้ายก็จะหาวิธีกลับมามีความสุขในระดับที่เราตั้งไว้ที่ค่า default

.

แต่สิ่งที่เราไม่สามารถปรับตัวได้ คือเรื่องของ ‘การเผชิญรถติด’ ที่กัดกร่อนความสุขของเราตลอด และอาจเปลี่ยนแปลงค่า default ของเราไปด้วยซ้ำ คำอธิบายก็มาเกี่ยวโยงกับเรื่องอารมณ์ความรู้สึก เพราะรถติดทุกวันตอนไปทำงานยังคงเกิดขึ้นกับเราทุกเช้า เราไม่สามารถหนีมันได้ มันก็เลยยังกระทบต่อความรู้สึกของเราเรื่อยๆ ในขระที่การสูญเสียคนรักเป็นเหมือนเหตุการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้น และจบลงไปแล้วในอดีต ถ้าเราเจอเหตุการณ์ใหม่ๆทุกๆวัน เราก็จะข้ามผ่านเหตุการณ์นั้นมาได้ และมาโฟกัสกับเหตุการณ์ในปัจจุบันที่เผชิญมากกว่า

.

เรื่องเหล่านี้นับเป็นเรื่องที่น่าสนใจและอ่านสนุกมากๆครับ

.

จริงๆแล้วหนังสือยังมีเล่าเรื่องที่น่าสนใจอีกหลายเรื่อง และแต่ละตอนเข้าใจง่าย เป็นเรื่องใกล้ตัว เหมือนอาจารย์ช่วยตอบคำถามที่เราต่างก็เคยถามตัวเองอยู่แล้วทั้งนั้นครับ

.

ถ้าใครสนใจเรื่องเกี่ยวกับพฤติกรรมและความสุข อย่าลืมไปหาอ่านนะครับ

.

.

.

.

.

………………………………………………………………………….

ผู้เขียน: ณัฐวุฒิ เผ่าทวี

สำนักพิมพ์: Salmon Book

แนวหนังสือ : เศรษฐศาสตร์, ความสุข, จิตวิทยา, พัฒนาตัวเอง

…………………………………………………………………………..

.

.

.

‪#‎หลังอ่าน ‪#‎รีวิวหนังสือ ‪#หนังสือ2020 #หนังสือ2563 #‎reviewหนังสือ #TheHappinessManual #พฤติกรรมความสุข #ณัฐวุฒิเผ่าทวี #SalmonBook #หนังสือเศรษฐศาสตร์ #หนังสือเศรษฐศาสตร์ความสุข #หนังสือความสุข #หนังสือจิตวิทยา #หนังสือพัฒนาตัวเอง #เศรษฐศาสตร์ความสุข #ความสุข